Kitô giáo còn xa lạ đối với Uganđa, Phi châu cho tới khi việc truyền giáo khai mào năm 1879 do các linh mục tu sĩ dòng Thừa Sai Phi Châu, được biết đến như “Các Cha Dòng Trắng” (Pères Blancs, tu phục màu trắng, do Đức Hồng y Charles Lavigerie thành lập năm 1868). Dòng tu này được vua Mutesa của Uganđa tiếp đón cách thân thiện.

Lúc con ông là vua Mwanga II lên ngôi thì chẳng biết Kitô giáo rao giảng những gì nhưng ông cảm thấy bực mình khi một tín hữu Công giáo là Giuse Mkasa -vốn là quản gia triều đình­­- khiển trách thói ấu dâm của ông (đối với các tiểu đồng của ông). Vua căm thù Giuse Mkasa và tôn giáo của anh. Vì một số quan chức kích động nhà vua với những lời xu nịnh gian trá, nên ngày 18-11-1885, Giuse Mkasa bị đem ra xử trảm.

Sau khi Giuse Mkasa chết, Carôlô Lwanga – được Cha Giraud rửa tội ngày 15-11-1885 – trở thành quản gia thay thế và là trưởng nhóm các tiểu đồng của vua. Vào ngày 26-05-1886, vua Mwanga nhận thấy một số tiểu đồng là tín hữu Công giáo. Ông cho gọi Đênis Sbugwawo là một tiểu đồng vào và hỏi có phải Đênis đã dạy đạo không. Đênis trả lời phải. Nhà vua liền chụp lấy ngọn giáo và phóng xuyên qua cổ họng chàng thanh niên.

Phần Carôlô Lwanga thì cũng đã bí mật dạy đạo và rửa tội cho nhiều tiểu đồng khác. Một em trong đám là Kizitô, chú bé 13 tuổi, tính tình vui tươi quảng đại.

Hầu như 22 vị thánh tử đạo Uganđa này đã bị giết chết ngày 03-06-1886. Họ bị đặt trên các tấm phên như những cây đuốc sống. Giàn thiêu được đốt lên. Lời kinh Lạy Cha của họ còn vượt trên những tiếng la hét man rợ và tiếng nổ lốp đốp của lò lửa. Người ta biết được là các vị đã chết khi hết nghe tiếng các ngài cầu nguyện.

Hai mươi hai vị tử đạo được Đức Giáo Hoàng Phaolô VI tôn Hiển Thánh năm 1964. Ông vua chắc rằng sau đó, chẳng còn Kitô hữu nào trong xứ của ông. Nhưng ngày nay, Uganđa có hơn 500.000 tín hữu.

Nguồn: “Cho hiển vinh Danh Ngài 20”  của Lm. Sta-nít-la-ô NGUYỄN ĐỨC VỆ